Kiedyś myślicie o płytkach, najprawdopodobniej od razu przychodzą Wam do głowy takie pojęcia jak: glazura, terakota czy gres. Ale czym właściwie różnią się od siebie te wyroby? I czy wyczerpują one repertuar kafli, jakie możemy położyć na podłogach i ścianach w naszych mieszkaniach? Wszystko stanie się jasne, kiedy zapoznacie się z przygotowanym przez nas przeglądem najpopularniejszych rodzajów płytek.
Jakie są rodzaje płytek?
1. Płytki ceramiczne
- Glazura (potocznie: płytki fajansowe). Glazurę wytwarza się z połączonych w odpowiednich proporcjach gliny, piasku i talku. Płytki wypalane są w najniższych (w porównaniu z terakotą i gresem) temperaturach w technologii plastra ceramicznego, a następnie w osobnym procesie glazurowane. Można zatem powiedzieć, że glazura to cegła pokryta politurą (szkliwem). Płytki tego rodzaju są cienkie, delikatne, kruche, mało odporne na uszkodzenia mechaniczne i mróz. Dzięki szkliwieniu są jednak raczej nienasiąkliwe (6-10%) i można je myć detergentami. Glazurę stosuje się prawie wyłącznie jako okładzinę ścian lub do obudowy urządzeń sanitarnych. Płytki występuję w wielu kształtach, kolorach i wzorach.
- Terakota (potocznie: płytki kamionkowe). Nazwa terakota pochodzi od słów terra cotta – dosłownie „spieczona, wypalona ziemia”. Płytki powstają przez wypalenie w temperaturze około 1000-1200°C dokładnie oczyszczonej drobnoziarnistej gliny z dodatkami (m.in. piaskiem kwarcowym czy szamotem). Terakota może być szkliwiona lub nie. W pierwszym przypadku wykończenie może być błyszczące, półmatowe lub matowe. W drugim – matowe lub polerowane. Terakota ma lepsze parametry techniczne do glazury – jest bardziej odporna na uszkodzenia mechaniczne, np. pęknięcia spowodowane upadkiem ciężkich przedmiotów. Płytki zwyczajowo stosuje się jako okładzinę podłogi wewnątrz budynku, w tym w łazience lub w kuchni (niska nasiąkliwość, około 3%), ale nic nie stoi na przeszkodzie, aby ozdabiać nimi także ściany. Terakotę spotkamy w różnorodnych kolorach i wzorach, często jednak z płytkami tymi wiąże się bardziej rustykalna niż nowoczesna estetyka.
- Gres. Gres od innych rodzajów płytek ceramicznych odróżnia przede wszystkim skład: mieszanka kilku rodzajów gliny, skaleń (nawet 70%), piasek, mielony kwarc, barwniki mineralne i kilka innych oraz metoda produkcji – prasowanie pod wysokim ciśnieniem i wypalanie w temperaturze 1200 – 1300°C. Wszystko to sprawia, że gres jest bardzo odporny na uszkodzenia mechaniczne, łamanie i ścieranie, całkowicie nienasiąkliwy (0,05-0,5%) i mrozoodporny. Płytki gresowe mogą być szkliwione, a następnie szlifowane albo polerowane – wówczas mówimy o tzw. gresie porcelanowym – lub nieszkliwione, wtedy posługujemy się terminem gres techniczny. Do nielicznych mankamentów gresu porcelanowego zaliczymy to, że pod wpływem uderzenia mogą pojawiać się na nim odpryski szkliwa, a także podatność na zaplamienia. Płytkami gresowymi najczęściej wykańcza się podłogi wewnątrz domu (w tym w kuchni i w łazience), ale także przestrzenie zewnętrzne, np. tarasy. Gres dostępny jest w wielu różnych wariantach kolorystycznych, w tym jako imitacja drewna i kamienia.
- Płytki cotto. Płytki cotto wyrabia się wyłącznie z czystej gliny, a w dodatku nie byle jakiej, bo pochodzącej z rejonów Morza Śródziemnego lub Ameryki Środkowej. W swojej oryginalnej formie płytki cotto mają subtelnie nieregularne, jakby spękane brzegi i niejednolitą powierzchnię. Dominujące kolory to w tym przypadku brąz, czerwień i pomarańcz. Płytki znakomicie nadają się zatem jako dekoracja wnętrz w stylu rustykalnym.
- Płytki klinkierowe. Płytki klinkierowe wytwarza się bardzo podobnie do cegieł ceramicznych (i bardzo podobnie wyglądają): z gliny i piasku oraz wypalenie w temperaturze około 1000 °C. Płytki klinkierowe są twarde (trudno sprawić, by pojawiły się na nich odpryski lub inne uszkodzenia), odporne na warunki atmosferyczne (upały i mrozy), ognioodporne, mają niską nasiąkliwość (6%) i łatwo utrzymać je w czystości. W większości przypadków płytki klinkierowe utrzymane są w naturalnych odcieniach czerwieni, brązu, pomarańczy i żółci. We wnętrzach płytki klinkierowe najczęściej wykorzystuje się jako dekoracyjny dodatek: ozdobę części ściany (np. za telewizorem) czy obudowę kominka. Na zewnątrz mogą służyć jako posadzka tarasu, elewacja budynku czy do wytyczania ścieżek w ogrodzie lub wykończenia postawionego tutaj grilla.
- Spiek ceramiczny. Spiekami ceramicznymi nazywamy płytki o niestandardowych, często bardzo dużych rozmiarach. Spiek ceramiczny może służyć jako okładzina podłóg i ścian, ale także jako np. wykończenie blatu roboczego w kuchni.
- Płytki porcelanowe. Każda porcelana jest ceramiką, ale nie każda ceramika jest porcelaną – możemy powiedzieć, że porcelana to ceramika z „wyższej półki”. Do produkcji płytek porcelanowych wykorzystuje się tylko najbardziej „szlachetne” cząstki gliny, a produkty wypalane są w najwyższej temperaturze, dochodzącej nawet do 1400 °C. Płytki porcelanowe w porównaniu ze „zwykłą” ceramiką charakteryzują się większą twardością (tak, są bardzo trwałe i wytrzymałe, wbrew obiegowej opinii), wodoodpornością i łatwością utrzymania w czystości (nie wymagają żadnych specjalnych zabiegów konserwacyjnych i pielęgnacyjnych; można je skutecznie domyć zwykłą wodą). Płytki porcelanowe stosuje się zarówno w pomieszczeniach (w tym w łazience i w kuchni oraz w innych miejscach o zwiększonej intensywności ruchu), jak i na zewnątrz, gdyż są odporne na mróz i zmiany temperatury oraz nie blakną pod wpływem nasłonecznienia. Atrakcyjność płytek porcelanowych wynika także z mnogości stylów, kolorów i wzorów, w jakich występują – świetnie naśladują m.in. wygląd kamienia, cegły czy drewna, i to bez poczucia straty jakości. Wadą płytek porcelanowych będzie chyba tylko ich wysoka cena.
Na co zwrócić uwagę, wybierając płytki ceramiczne? Podsumowanie
- Kalibracja i rektyfikacja. Standardowo płytki ceramiczne poddaje się kalibracji, tak aby produkty z danej serii były w możliwie najbardziej zbliżonych rozmiarach. Gwarancję niemal perfekcyjnej powtarzalności rozmiarów płytek daje rektyfikacja, czyli mechaniczne docinanie i doszlifowywanie. Ale poddane takiej obróbce płytki są droższe od innych.
- Nasiąkliwość. Stopień nasiąkliwości wyraża się w procentach, tak jaj zaznaczyliśmy to wyżej. Niska nasiąkliwość (poniżej 3%) kwalifikuje płytki do stosowania także na zewnątrz. Średnia nasiąkliwość (3-10%) pozwala na stosowanie płytek zarówno na ścianach, jak i podłodze łazienki. Duża nasiąkliwość (powyżej 10%) to już płytki odpowiednie tylko jako okładzina ścienna.
- Odporność na ścieranie. Odporność na ścieranie definiuje parametr PEI. Płytki klasy I i II są odpowiednie tylko dla miejsc o małej intensywności ruchu. Płytki klasy III-IV z powodzeniem mogą już tworzyć okładzinę podłogową w kuchniach, łazienkach czy na korytarzach. Płytki V klasy zwykle stosuje się w miejscach publicznych.
- Antypoślizgowość. Antypoślizogowść płytek opisuje parametr R, który przybiera wartość od 9 do 13. Im współczynnik ten jest wyższy, tym trudniej na danej płytce wywinąć fikołka. Odpowiednie dla stref mokrych łazienek (np. w kabinie bez brodzika) są płytki z parametrem R na poziomie 12.
- Wytrzymałość na nacisk i zgniatanie. Płytki podłogowe powinny mieć wytrzymałość o wartości minimum 35 N/mm2 (gres ma aż o 10 N/mm2 więcej). Dla okładzin ściennych wystarczy 15 N/mm2.
- Twardość. Do mierzenia twardości płytek służy skala Mohsa, gdzie 1 to twardość talku, a 10 diamentu. Właściwe do łazienki będą płytki już mniej więcej w połowie tego przedziału (gres to 8).
2. Płytki szklane
Do produkcji płytek szklanych wykorzystuje się proces lakierowania farbą zwykłego lub ornamentowego szkła. Szklane płytki znakomicie sprawdzają się w łazienkach – nie straszne są im duża wilgotności i wahania temperatury. Płytki ze szkła zapewniają bardzo czystą, minimalistyczną estetykę; optycznie powiększają wnętrze i są wyjątkowo plamoodporne.
4. Płytki cementowe
Płytki cementowe powstają z cementu, piasku, dodatku zmielonych na drobny proszek kamieni rzecznych i marmuru oraz pigmentu. Produkuje się je ręcznie (często na zamówienie), dlatego na pewno nie zobaczymy dwóch dokładnie takich samych sztuk. Kafle barwione są w masie, a nie tylko na wierzchniej powierzchni, co sprawia, że ewentualne zarysowania nie są tak widoczne. Naniesiony na nie wzór jest ich integralną częścią; płytki można wręcz przeszlifować niczym drewnianą podłogę. Płytki cementowe są szalenie trwałe, długowieczne i zachwycające wizualnie – barwne dekory z reguły powiązane są z estetyką hiszpańską, portugalską czy marokańską. Wyróżnia je gładka, wręcza aksamitna w dotyku powierzchnia oraz idealnie proste krawędzie, przez co można je układać z dosłownie minimalną tylko ilością fugi pomiędzy. Płytki cementowe nie są jednak wolne od wad. Po pierwsze, są grube i ciężkie. Od płytek ceramicznych mogą być grubsze nawet o 2 cm, a waga płytki 20×20 centymetrów może przekraczać 1,5 kilograma. Po drugie wymagają impregnacji, bo bardzo łatwo powstają na nich plamy i same w sobie nie są jeszcze odporne na wilgoć. Impregnowanie płytek cementowych powinno się przeprowadzać nawet trzykrotnie: przed położeniem, po zafugowaniu i przed właściwym użytkowaniem. Tak zabezpieczone płytki zdadzą już egzamin w kuchni czy w łazience. Ale niektórzy użytkownicy skarżą się, że nawet dobrze zaimpregnowane płytki cementowe nie są najłatwiejsze w czyszczeniu.
5. Płytki kamienne
Płytki kamienne to odpowiednio wykończona (np. postarzana przez młotkowanie lub bębnowanie) w 100% naturalna skała, która pocięto metodami przemysłowymi na małe, równe formaty.
- Płytki granitowe. Płytki granitowe stosuje się zarówno w holach drogich hoteli, jak i domowych kuchniach i łazienkach. Granit jest odporny na wilgoć i zmiany temperatury, nie potrzebuje zbytniej pielęgnacji (płytek nie zniszczą detergenty, kwasy czy tłuste plamy) i nie blaknie.
- Płytki marmurowe. Marmurowe kafle z charakterystycznym żyłkowaniem nadają kuchni czy łazience niezwykle wyszukany, elegancki wygląd. Płytki marmurowe wymagają jednak wielu zabiegów pielęgnacyjnych, np. impregnacji. W przeciwnym razie kamienne kafle mogą zmatowić i utrwalą się na nich nieestetyczne plamy i przebarwienia.
- Płytki łupkowe. Płytki łupkowe mogą posłużyć jako wykończenie aranżacji ciemnej łazienki. Łupek jest twardy, odporny na wilgoć, zabrudzenia i nie wymaga konserwacji.
- Płytki trawertynowe. Płytki trawertynowe będą zaś odpowiednie do łazienek w ciepłych, ziemistych tonacjach.
6. Płytki metalowe
Modnym ostatnio sposobem wykańczania ścian nad blatem w kuchni są płytki metalowe – odznaczające się niebywałą trwałością, odpornością na uszkodzenia mechaniczne i bardzo łatwym utrzymaniem czystości. Płytki z metalu rewelacyjnie prezentują się we wnętrzach w stylu industrialnym, w szczególności w towarzystwie szkła i betonu architektonicznego.
Czy ten artykuł był przydatny?
Dziekujemy za opinie :)
Dlaczego ten artykuł nie był przydatny?
- Artykuł był za krótki
- W artykule było za mało zdjęć
- Artykuł nie wyczerpał tematu
- Z artykułu nie dowiedziałem/dowiedziałam się niczego nowego