Kasztan, dynia i jarzębina, czyli rośliny idealne do jesiennego ogrodu

Dobrze zaplanowany ogród jesienią nie zamiera, lecz przeistacza się w piękny, złocisty zakątek. Zobacz, jakie rośliny dostarczą Ci najwięcej radości jesienią i zostaną z tobą na długo!

Kasztan, a właściwie kasztanowiec – piękny wygląd przez cały rok

Kasztanowiec zwyczajny jest gatunkiem, który na dobre zadomowił się w Polsce, choć oryginalnie pochodzi z Azji i Bałkanów. Dziś można go łatwo spotkać w parkach, ogrodach i przy drogach. Nic dziwnego, bo kasztan to drzewo wyjątkowo odporne i piękne – radzi sobie świetnie nawet na piaszczystym gruncie! W warunkach idealnych, dobrze jest dbać o podlewanie kasztanowca, ponieważ jego duże liście przyczyniają się do szybkiego odparowywania wody. Kasztanowce nie lubią też zanieczyszczeń, dlatego te stojące przy ruchliwych drogach nie zawsze wyglądają tak pięknie, jak tylko by mogły, ale w przydomowym ogrodzie im to nie grozi.

Kasztan, w stosunku do innych drzew liściastych, może pochwalić się imponującym wyglądem o każdej porze roku:

• Wiosną – bardzo wcześnie rozwijają się pąki i soczyście zielone liście,
• Na przełomie wiosny i lata – do liści dołączają okazałe kwiatostany, mogące swoją długością sięgać nawet 40 cm,
• Latem – rozłożyste korony i ciemnozielone, wielkie liście dają dużo cienia i ochrony przed deszczem,
• Jesienią – pojawiają się dobrze znane kolczaste łupiny kasztanów a następnie błyszczące, brązowe owoce chętnie zbierane przez dzieci i zjadane przez dzikie zwierzęta, np. wiewiórki,
• Zimą – kontrastujące z otoczeniem, grube i ciemnobrązowe konary są piękne same w sobie, a pod koniec sezonu przyozdabiają się dużymi, brązowo-czerwonymi pąkami.

Polecamy artykuł: jesienne kwiaty

Kasztan wymaga miejsca – ale jest na to sposób

Planując posadzenie kasztanowca w przydomowym ogrodzie, należy pamiętać, że większość jego odmian to bardzo duże, gęste drzewa. Najbardziej bujne okazy dorastają nawet do 30 metrów wysokości! Kasztan nie lubi też tłoku, więc dobrze jest go posadzić zachowując odstęp od innych drzew. Jego gęsta korona skuteczni chroni przed słońcem, a relatywnie płytkie korzenie wyciągają wodę z ziemi. Dlatego wokół pnia drzewa można posadzić jedynie rośliny lubiące cień i odporne na suszę.

Sposobem na kasztan nawet w niewielkim ogrodzie jest wybranie odmiany o ograniczonej sile wzrostu. Zachowują one wszystkie cechy gatunku, ale rosną wolniej i osiągają mniejsze rozmiary. Odmiany kasztanowca dobre do mniejszych ogrodów, to np.:

• Pyramidalis – do 8 m,
• Alek – do 10 m,
• Hampton Court Gold – do 10 m, liście w zielonożółtym odcieniu.

Jarzębina w przydomowym ogrodzie – dla wyglądu i smaku

Szukając roślin do jesiennego ogrodu, nie można pominąć jarzębiny, czyli jarząbu pospolitego. To drobne drzewo świetnie nadaje się do przydomowych ogrodów szczególnie w Polsce, bo jarzębina jest gatunkiem rodzimym. Bardzo dobrze znosi nawet trudne warunki, takie jak zanieczyszczenie w powietrzu. Jarzębinę można sadzić na niemal każdej glebie, również piaszczystej, bo nie lubi ona dużej wilgoci. Zwykle pielęgnacja jarzębiny w ogrodzie ogranicza się do przycinania gałęzi (drzewa dorastają nawet do 10 m, ale przycinane do 5 m), niezbyt obfitego podlewania.

Jarzębina jest prosta w utrzymaniu i zapewnia piękną ozdobę przez cały rok:

• Na przełomie maja i czerwca – pojawiają się dekoracyjne kwiatostany w formie gęstych, miododajnych białych kwiatów o pięknym zapachu,
• Wczesną jesienią – zawiązują się owoce w gęstych kiściach, w zależności od odmiany owoce jarzębiny mogą być żółte, pomarańczowe, czerwone, a nawet fioletowe,
• Jesienią – liście zmieniają kolor na żółty lub czerwony w zależności od odmiany,
• Zimą – dość długo utrzymują się dekoracyjne owoce, chętnie zjadane przez ptaki.

Jarzębina w ogrodzie i w kuchni

Nie tylko ptaki mogą cieszyć się owocami z naszego ogrodu – jarzębina jest jadalna dla ludzi! Świetnie nadaje się na nalewki, a także przetwory i konfitury. U nas niemal nieznane, na północy są prawdziwym przysmakiem – zajadają się nimi Skandynawowie, a na niemieckiej wyspie Rugia słoiczki z jarzębinowymi sosami i konfiturami sprzedawane są jako pamiątka turystyczna z regionu!

Dynia w ogrodzie, czyli niekwestionowana królowa jesieni dla każdego

Nawet w tych ogrodach, w których nie prowadzi się warzywnika na własny użytek, warto posiać dynię. Choć w ciągu roku nie dostarcza zbyt wielu walorów estetycznych, z pełną mocą nadrabia to jesienią. Mnogość dostępnych odmian dyni pozwala z powodzeniem stosować ją jako dekorację każdego ogrodu.

Najpopularniejsze jadalne odmiany dyni, to:

• Dynia zwyczajna, czasem nazywana polską – o dużych owocach i pomarańczowej skórce,
• Dynia hokkaido – najmniejsza z dyń jadalnych, z ciemnopomarańczową skórką, której nie trzeba obierać, bo jest miękka i w pełni jadalna,
• Dynia makaronowa – podłużna, o żółtej skórce i charakterystycznym miąższu, który po ugotowaniu przypomina cienkie nitki makaronu spaghetti,
• Dynia muszkatołowa, zwana też prowansalską – wyjątkowo słodka, o zielonej lub szarozielonej skórce, która z czasem przebarwia się na pomarańczowo,
• Dynia piżmowa – o nietypowym kształcie przypominającym gruszkę, ma niewielkie gniazdo nasienne i miękką skórkę, więc świetnie nadaje się do faszerowania i na przetwory,
• Dynia sweet dumpling – wyjątkowo dekoracyjna, choć niewielka dynia jadalna, o skórce w biało-pomarańczowe lub biało-zielone paski,
• Dynia Tom Fox – idealna do dekoracji na Halloween, rodząca kuliste i bardzo duże owoce.

Dynia ozdobna – przechowywanie i najciekawsze odmiany

Dynia może też pełnić walory wyłącznie dekoracyjne. Swoimi różnorodnymi kształtami i kolorami najpierw ozdobi ogród, a potem można ją przenieść do mieszkania lub ustawić na tarasie. Przechowywanie dyni jest proste – wystarczy najpierw rozłożyć ją na słońcu, aby skórka stwardniała. Po tym można ją przechowywać od kliku tygodni w zwykłych pomieszczeniach, do nawet kilku miesięcy w piwnicy lub lodówce.

Decydując się na hodowanie dyni dla ozdoby, szczególnie warto zwrócić uwagę na te odmiany:

• Dynia Cobra – ciemnozielona z białymi plamnami, przypominająca kształtem węża wychodzącego z dzbana lub łabędzia,
• Dynia Yellow Crookneck – podobna kształtem do kobry, ale jej „szyja” jest krótsza, a skórka intensywnie żółta i pokryta drobnymi guzkami,
• Dynia Turecki Turban – składa się z dwóch części i przez to przypomina głowę w turbanie, często wielokolorowa: „turban” pomarańczowy, a „głowa” biała,
• Dynia Korona Cierniowa – według niektórych przypomina patisony, choć jej wypustki są skierowane zdecydowanie ku górze, występuje w wielu kolorach, od białych, przez żółte, aż po ciemnozielone i wielokolorowe,
• Dynia Chameleon – stosunkowo niewielka, wielobarwna, o żebrowanym, bruzdowatym kształcie,
• Dynia Bicolor – o gruszkowatym kształcie i wyraźnie oddzielonych kolorach, od dołu jest ciemnozielona, zaś u góry jasnożółta, przez co wygląda jakby ktoś zanurzył ją w farbie,
• Dynia Flat White i Flat Striped – owoce są mocno spłaszczone, a ich skórka w zależności od odmiany jest zupełnie biała lub ciemnozielona w białe pasy.

Zobacz też inspirujące pomysły na jesienny ogród: