Domy z bali - co warto wiedzieć przed budową? Wybierz oszczędny dom!

Domy z bali już dawno przestały być sposobem na domek letniskowy nad morzem. Ich popularność stale rośnie, głównie dlatego, że dom z bali jest relatywnie tani, a przy tym piękny. Zobacz, co warto wiedzieć, zanim zdecydujesz się na taką budowę!

Skąd wzięły się domy z bali i czym różnią się od murowanych?

Domy z bali drewnianych są szczególnie popularne na Suwalszczyźnie, Podlasiu i w rejonach górskich, gdzie stanowią tradycyjne budownictwo. Ale również, słynąca z najlepszego podejścia do ekologii i energooszczędności, Skandynawia korzysta z dobrodziejstwa domów z bali, łącząc w nich tradycję z nowoczesnymi technologiami.

Domy z bali to minimum prac mokrych

Podstawową różnicą pomiędzy domem z bali a murowanym jest sposób i tempo jego wznoszenia. Klasyczny dom z bali w zasadzie nie wymaga tzw. prac mokrych. Jedyne co należy zrobić to wylać fundament i jeśli decydujemy się na takową – podłogę na gruncie. Można też zrezygnować z betonowej wylewki na najniższym poziomie domu i ułożyć podłogę drewnianą. Stosunkowo niewielki zakres prac mokrych pozwala znacznie skrócić czas budowy domu, a także sprawia, że domy z bali można stawiać przez cały rok – również zimą.

Co stawia się szybciej: domy z bali czy murowane?

Na oszczędność czasu wpływa również to, że gdy zamawiamy dom z bali – zarówno z gotowego projektu, jak i własnego – producent przygotowuje wszystkie elementy i przywozi je na miejsce budowy. Takie „puzzle” z drewna są gotowe do montażu. Domy z bali stawia się w zawrotnym tempie od 2 do 4 tygodni. Tak krótki czas budowy jest w przypadku domów murowanych zupełnie nieosiągalny.

Jakie bale stosuje się do budowy domów?

Pod słowem „bale” kryją się elementy, które stanowią główny budulec domu. Jest ich kilka rodzajów i o dziwo, nie zawsze muszą być okrągłymi w przekroju kawałkami drewna! Do wyboru mamy kilka rodzajów:

Bale pełne – tradycyjne, wykonane z litego drewna. Ich przekrój może być okrągły, dwustronnie zaokrąglony, klasyczny (prosty od wewnątrz, a zaokrąglony od zewnątrz) oraz prostokątny i ze ściętymi krawędziami.
Bale klejone – składają się ze sklejonych ze sobą kilku elementów drewnianych.
Bale warstwowe – pozwalają na jednoczesne stworzenie izolacji cieplnej. Składają się z drewnianej okładziny i wypełnienia z materiału izolacyjnego (pianki poliuretanowej, styropianu, wełny mineralnej). Dostępne są także bale z przewierconym przez całą ich długość otworem, dzięki któremu są izolowane pustką powietrzną.

Domy z bali estetyczne i izolowane termicznie

Wybór odpowiedniego rodzaju materiału przekłada się nie tylko na estetykę, ale także na właściwości termoizolacyjne. Przyjmuje się, że bale o przekroju grubości do 10 cm wymagają położenia warstwy izolacji. Natomiast bale od 20 cm grubości stanowią wystarczającą izolację samą w sobie.

Dużą zaletą, którą charakteryzują się domy z bali, jest możliwość ułożenia izolacji zarówno od zewnątrz budynku, jak i wewnątrz. Większość osób decydujących się na domy z bali wybiera je ze względów estetycznych, a więc nie chce ukrywać uroku ich drewnianej fasady. Ale tym, dla których bale są sposobem na szybką i bezproblemową budowę, izolacja zewnętrzna pozwoli upodobnić dom do pozostałych w sąsiedztwie. Szczególnie ważne może to być na terenach miejskich, do których swojska estetyka takich domów nie zawsze pasuje.

Domy z bali osiadają, ale to nie problem!

Do budowy domów z bali stosuje się dwa rodzaje drewna:

drewno suche (sezonowane) – o wilgotności poniżej 19%,
drewno mokre (tzw. zielone) – o wilgotności większej niż 19%.

Najczęściej stosowanymi w Polsce gatunkami drzew przeznaczanych na budowę domów z bali są:

świerk,
jodła,
sosna.

Decydując się na budowę domu z suchego drewna, nie musimy martwić się o jego osiadanie. Drewno suche może pękać, kiedy jego wilgotność dostosowuje się do otoczenia, ale będą to jedynie delikatne rysy nie mające wpływu na konstrukcję.

Inaczej jest w przypadku budowy domu z bali świeżych (zielonych). Mokre drewno będzie wysychać jeszcze na długo po jego ułożeniu, a tym samym może zmienić się grubość jego przekroju oraz mogą pojawić się pęknięcia wynikające z kurczenia się drewna. Gdyby chcieć odczekać okres osiadania domu, trzeba by było pozostawić dom w stanie surowym na nawet 2 lata! Na szczęście obecnie nie ma takiej konieczności, a techniki budowy pozwalają uniknąć skutków osiadania domu.

Jak budować domy z bali, by osiadanie nie było problemem?

Podstawową krokiem, który podejmuje już producent konstrukcji, jest zrobienie niewielkich nacięć kontrolowanych wzdłuż bali. Dzięki temu niweluje się napięcie w drewnie spowodowane jego wysychaniem i kurczeniem się. Nacięcia bali nie mają negatywnego wpływu na konstrukcję.

W związku z tym, że podczas wysychania bali zielonych, dom może osiąść nawet do 15 cm w stosunku do wysokości każdej kondygnacji, konieczne jest też zabezpieczenie okien, drzwi i ścian działowych wewnątrz domu. Robi się to za pomocą odpowiednio przystosowanych otworów oraz „luźnego” montażu, który pozwala na swobodne przesuwanie się elementów względem siebie, bez ich uszkadzania.

Okna i drzwi wstawiane w domy z bali

Specjalne ramy ościeżnicowe okien i drzwi są wpuszczane luźno w ściany z bali, nie zaś montowane do nich na stałe. Nad otworami okiennymi i drzwiowymi pozostawia się zamaskowaną przestrzeń odpowiadającą przewidywanemu poziomowi osiadania domu. W podobny sposób montuje się szkielety ścian działowych. Dzięki specjalnym prowadnicom z otworami, przykręconym zarówno do ściany z bali, jak i ścianki działowej, zapewnia się jednocześnie stabilność konstrukcji i swobodę osiadania domu. Natomiast kominy są wznoszone na osobnym fundamencie i w żaden sposób nie są mocowane do konstrukcji nośnych domu z bali (zapewniona jest jednak odpowiednia, podwójna izolacja).

Jak długo postoją domy z bali?

Wielu osobom domy z bali drewnianych mogą kojarzyć się z niską trwałością, ale to błędne myślenie! Dobrej jakości, prawidłowo zakonserwowane drewno, odpowiednio pielęgnowane to gwarancja długowieczności naszego domu. W przypadku domów z grubych bali (powyżej 20 cm), szacowana żywotność konstrukcji to nawet 150-200 lat! Zresztą, doskonale widać to na przykładzie tradycyjnych góralskich chat oraz domów projektowanych w Zakopanem przez Stanisława Witkiewicza (ojca Witkacego, pisarza).