Czym jest design? Poznaj krótką historię projektowania [vol.7]

W poprzedniej części cyklu Czym jest design? Poznaj krótką historię projektowania opowiedzieliśmy o tym, jak zmieniło się wzornictwo po wybuchu II wojny światowej. Dzisiejsza historia dotyczyć będzie lat 1948-1980, w których zrodziło się wzornictwo tworzyw sztucznych.

Odrodzenie wzornictwa po wojnie

Późne lata 40., a następnie lata 50. zaowocowały stworzeniem wielu barwnych produktów. Wyroby zmieniły się nie do poznania, a kupowanie np. odkurzacza stało się o wiele bardziej pasjonujące. Zimna wojna, napędzająca się spirala zbrojeń dominująca w polityce międzynarodowej była niczym, w porównaniu z optymizmem i dobrobytem rosnącym za sprawą wzornictwa.
 

 

Jak tworzywa sztuczne wpłynęły na życie ludzi?

Lata 50. charakteryzowały się nieprzywiązaniem ludzi do dóbr materialnych. Niemal każdy uważał, że zasługuje na ładny dom, samochód i wakacyjne podróże. Wiele osób mogło sobie pozwolić na zakup ogromu produktów głównie ze względu na pojawienie się tanich materiałów, takich jak plastik. Tworzywa sztuczne były wykorzystywane do produkcji niemal wszystkiego – od pojemników do przechowywania żywności po plastikowe krzesła.

Plastik – wróg czy sprzymierzeniec?

Były momenty, że tworzywa sztuczne wzbudzały zachwyt lub negatywne nastawienie wśród społeczeństwa. Niektórzy byli zachwyceni możliwościami plastiku, inni wspominali o kryzysie nadkonsumpcji. Materiały sztuczne miały być imitacją tych naturalnych, przez co projektanci mieli problem ze znalezieniem inspiracji w plastiku. Niektóre muzea nadawały ikoniczny status plastikowi, jednak oryginalne projekty utonęły pod ogromem tandetnych przedmiotów.

W latach 50. projektanci kreowali nowy świat, który oferował fabryczne produkty w fantazyjnej obudowie. To wtedy pojawiły się towary o opływowych kształtach, jak np. odbiorniki radiowe. Przykładem sprzętu, który skrzętnie ukrywał pod obudową wszystkie nieestetyczne elementy był bursztynowy radioodbiornik marki Fada. Projektanci sprostali również wyzwaniu upiększenia odkurzaczów, które zyskały plastikowe formy i spójne estetyczne wykończenie. Wszelkie produkty z tworzyw sztucznych miały zaokrąglone kształty, gdyż ułatwiało to wyciąganie ich z form odlewniczych. Opływowe kształty wylansowały styl modernistyczny i stały się synonimem nowoczesnej mody.
 

Jak pojemniki na żywność mogą stać się kultowe?

Jednym z kultowych elementów plastikowych produktów są pojemniki na żywność, które były produkowane w latach 50. przez markę Tupperware. Pojemniki nie cieszyły się wizjonerską stylizacją, jednak pozwoliły one oswoić się społeczeństwu z towarami z tworzyw sztucznych. Były one idealnym przykładem na to, że produkt nie musi być ładny, by odnieść sukces. Wystarczy odpowiednio stworzona kampania reklamowa.  Stały się one ikoną kultury wysokiej i zostały one wystawione w nowojorskim Museum of Modern Art. Marka zrewolucjonizowała sposób sprzedaży produktów – komiwojażerska Brownie Wise zainicjowała w latach 50. „przyjęcia Tupperware”, które odbywały się w wielu domach gospodyń mieszkających na przedmieściach amerykańskich miast. Spotkania osiągnęły pożądany skutek, gdyż dostarczały wszystkiego, czego potrzebowały kobiety – towarzystwa i większej niezależności. Produkty, które początkowo były oferowane jako prezent, później były sprzedawane przez kobiety biorące udział w przyjęciach.
 

 

W świecie plastikowych krzeseł

Kolejnym pionierem w dziedzinie tanich i nowoczesnych mebli było krzesło DAR stworzone przez Charlesa Eamsa w 1948 roku. Składało się ono z odlanej skorupy z włókna szklanego, która była zamocowana na metalowej ramie. Projekt ten był inspiracją dla dalszych projektantów.
 

 
W 1980 roku ruszyła masowa produkcja plastikowych krzesło konstrukcji typu monobloc. Pierwsza wyprodukowała je firma Grosfillex, jednak szybko zaczęły pojawiać się one u wielu innych producentów. Krzesła były odporne na warunki pogodowe, można było je składać jedno w drugie. Przez to, że były widoczne w wielu miejscach, krzesła szybko stawały się podniszczone, a ich design przestał zachwycać i zaczął wzbudzać zgoła odwrotne emocje.
 

 

Samochody z plastiku?

Od lat 50. coraz częściej można było zobaczyć tworzywa sztuczne w konstrukcjach samochodów. Stosunkowo tania ropa naftowa zachęcała do produkcji tworzyw sztucznych i korzystania z samochodów. Auto było dostępne dla niemal każdego, niezależnie od statusu społecznego, co skutkowało również rozpowszechnieniem wzornictwa. Na przestrzeni lat zaczęto używać ich do wykonywania tablicy rozdzielczej, dachu auta czy stworzenia plastikowych uchwytów na napoje.