Styl minimalistyczny na miarę XXI wieku? Poznajcie nowy minimalizm

Styl minimalistyczny to jeden z najważniejszych trendów w projektowaniu: budynków, wnętrz, przedmiotów użytkowych itp. w XX i na początku XXI wieku. Jednak dopiero od niedawna – dzięki rozwojowi technologii, która realnie pozwala nam ograniczyć liczbę posiadanych przedmiotów – minimalizm naprawdę stał się estetyką, którą mamy na wyciągnięcie ręki. Dopiero teraz, kiedy telefon stacjonarny, kalendarze, notatniki, płyty CD/DVD, kasety, a nawet książki zamknęliśmy w jednym małym urządzeniu: smartfonie czy tablecie, minimalizm wkroczył w fazę, o jakiej twórcy tej idei zdawali się zawsze marzyć. Ale zawrotna kariera pojęcia nowy minimalizm – new minimalism – wynika z czegoś zupełnie innego… Co to jest ten nowy minimalizm? Czym nowy minimalizm różnie się od starego? Jak zaprojektować wnętrze w tym duchu? Wszystkiego dowiecie się z tego tekstu! 

Styl minimalistyczny – krótka historia

Styl minimalistyczny narodził się na początku XX wieku i trwa do dziś.  Możemy wskazać trzy jego zasadnicze źródła:

• De Stijl – ruch artystyczny zapoczątkowany w Holandii w 1917 roku, obejmujący architektów, projektantów, malarzy i rzeźbiarzy. De Stijl – po holendersku po prostu „Styl” – wyróżniało dążenie do prostoty i abstrakcji. Projekty redukowano tylko do ich podstawowej formy i koloru, stawiając na: poziome i pionowe linie, formy prostokątne, podstawowe wartości: biel, czerń i szarość, z dodatkiem niebieskiego, czerwonego i żółtego. 
• Ludwig Mies van der Rohe – niemiecki architekt, którego uważa się za pioniera nowoczesnej architektury i który stworzył podwaliny minimalistycznego designu. Ludwig Mies van der Rohe dążył do prostoty i przejrzystości swoich projektów architektonicznych przez korzystanie z nowoczesnych materiałów, takich jak stal i płyty szklane; stosowanie minimalnych ram konstrukcyjnych i dużej ilości otwartych przestrzeni. To od Ludwiga Mies van der Rohe pochodzi słynny cytat:

Mniej znaczy więcej.

Ludwig Mies van der Rohe

Mies van der Rohe zaprojektował wiele charakterystycznych budynków, w tym Crown Hall w Chicago i nowojorski Seagram Building.

• Tradycyjny japoński design, o którym przeczytacie w artykułach: Aranżacja wnętrz w stylu japońskim. Jak urządzić mieszkanie w stylu zen? i Styl skandynawski i styl japoński w jednym. Poznajcie Japandi!

Kolejny etap kształtowania się stylu minimalistycznego przypada na lata 60/70. XX wieku i jest nierozerwalnie związany z postacią Dietera Ramsa i jego legendarnym dekalogiem „dobrego designu:” 

Dobry design:

1. Jest innowacyjny – wykorzystuje technologię do innowacji.

2. Sprawia, że produkt jest użyteczny – podkreśla użyteczność i funkcjonalność.

3. Jest estetyczny – piękny i sprawia, że ludzie czują się z nim dobrze.

4. Sprawia, że produkt jest zrozumiały – w najlepszym razie nie wymaga wyjaśnień.

5. Jest dyskretny – jest neutralny i pozwala użytkownikowi narzucić mu swój osobisty styl.

6. Jest uczciwy – nie obiecuje rzeczy, których produkt nie może dostarczyć.

7. Jest trwały – jest ponadczasowy.

8. Jest dokładny w najdrobniejszych szczegółach.

9. Jest przyjazny dla środowiska – oszczędza zasoby i przestrzeń, zarówno fizycznie, jak i wizualnie.

10. Jest minimalistyczny – prosty, jak to możliwe, ale nie prostszy. Dobry design eksponuje podstawowe funkcje produktu.

Oprócz zarządzanego przez Dietera Ramsa Brauna wyznacznikiem stylu minimalistycznego w projektowaniu są do dziś takie marki jak Ikea czy Apple. 

Na zakończenie tej części jeszcze jeden ciekawy cytat od ważnej dla rozwoju stylu minimalistycznego postaci, architekta Buckminstera Fullera: 

Zrobić więcej mniejszym kosztem.

Buckminster Fuller

Styl minimalistyczny a nowy minimalizm 

Nowy minimalizm kontynuuje idee, które zarysowaliśmy powyżej, ale zrywa z obecnym w nich – mniej lub bardziej świadomie – perfekcjonizmem. Joshua Fields Millburn i Ryan Nicodemus, autorzy theminimalists.com, opisują współczesny minimalizm jako: 

Wolność od przytłoczenia. Wolność od pułapek kultury konsumpcyjnej. Narzędzie do pozbycia się nadmiaru na rzecz skupienia się na tym, co naprawdę ważne. 

Joshua Fields Millburn i Ryan Nicodemus

W opisie tym wyraźnie widać, że w nowym minimalizmie swoisty znaczeniowy wektor zwrócony jest w przeciwną stronę, niż miało to miejsce dawniej. Minimalizm nie tyle wychodzi już od samego projektu, co staję się pewną odpowiedzią, a nawet odgrodzeniem od nadmiaru bodźców wokoło. 

W nowym minimalizmie nie chodzi jednak o wyidealizowany „brak rzeczy” sam w sobie; nie chodzi o utopię i osiąganie jakiegoś stanu doskonałego. „Brak rzeczy” ma przede wszystkim wzmacniać znacznie tego, co postanowiliśmy zachować. Nowy styl minimalistyczny to wyciszenie mieszkalnego wnętrza tak, aby wybrane przez nas przedmioty mogły swobodnie „przemawiać”. 

Styl minimalistyczny a wybór przedmiotów 

Nowy minimalizm oznacza w pewnym stopniu także bunt wobec cyfrowej rewolucji. Przedmiotami, które zdecydowaliśmy się zachować i które maja przemawiać, najczęściej stają się dzieła kultury analogowej. Wielki renesans przeżywają np. tradycyjne radia. Gdy włączacie radio cyfrowe, niemal natychmiast pojawia się doskonale czysty dźwięk. Radia analogowe wpierw generuję chwilę białego szumu – przyjemność tego dźwięku to dobra metafora nowego minimalizmu. 

Kolejną kategorię stanowią przedmioty rzemieślnicze, produkowane ręcznie. Nowy minimalizm wprowadza odmienne spojrzenie na materialność. Chcemy czuć przedmioty w dłoniach, chcemy wiedzieć, skąd pochodzą i kim była osoba, która je stworzyła. W przedmiotach szukamy historii, chcemy by nasze domy i mieszkania były nie tylko trójwymiarową przestrzenią, ale także narracją, opowieścią – o nas i o innych. 

Nowy minimalizm to również nowa definicja luksusu. Za luksus mniej już uznajemy drogie materiały czy stylowe dodatki, a znacznie bardziej po prostu – czas i spokój. Domy w stylu nowego minimalizmu to bezpieczne przystanie, w których można się schronić ze swoimi rodzinami. „Domy kokony”, jak nazywa je Dagmara Jakubczak. 

Nowy minimalizm to luksus niedoskonałości

Sporo dziś było cytatów, więc tak też podsumujmy ten artykuł. Współczesna, ale wkraczająca powoli do kanonu projektanta, Ilse Crawford, powiedziała kiedyś: 

Wszystko ma znaczenie, nic nie jest zbyt małe, by się tym przejmować, a właściwie to są rzeczy, o które powinniśmy dbać bardziej niż o te wielkie. Dobry projekt robi różnicę.

lse Crawford